Na 3,5 jaar leven met en werken aan mijn angst en paniekaanvallen ben ik haast “vergeten” hoe het zonder was.
Nieuwe dingen proberen.
Daar sta ik dan. Ik wip onrustig van mijn linker op mijn rechter been. Volledige focus op mijn ademhaling die ondanks mijn bewuste pogingen het te beheersen steeds onregelmatiger en heftiger begint te worden. Het lijkt wel 50 graden hier, het is benauwd en vochtig. Ik krijg geen lucht, mijn buik en nekspieren staan op standje “hypertension” en dreigen daarmee mijn volledige avondmaaltijd naar buiten te gooien. “Shit, dat is wel het laatste dat ik kan gebruiken nu.” Ik voel het opkomen en begin het wanhopig weg te slikken. De spanning loopt op, mijn nek begint ongecontroleerd te trillen en ik wordt licht in mijn hoofd. “Verdomme, straks lig ik hier.” Ik kijk om me heen, maar niemand lijkt het te merken. “Kom op Rem, focus, focus.. Afleiding.. wat gebeurt er allemaal?”
Iedereen staat nog ingespannen te luisteren naar de uitleg. Fles, ademapparaat, de rode knop is naar boven. “Best handig eigenlijk. Ik heb nooit geweten dat zo’n trimvest (harnas waar duikflessen aan bevestigd worden) ook opgepompt kan worden” Ik wordt al wat rustiger, afleiding is voor mij vaak de sleutel. Ofja, het ligt er aan hoe ver ik er in meegesleurd word. Soms maakt afleiding het alleen maar erger. “Adem via je buik. Goed zo jongen, nog even volhouden.”
“Waarom kan ik niet gewoon normaal zijn?”
Als de uitleg voorbij is lopen we gezamenlijk richting de stapels uitrusting. “Verdomme, waarom heb ik dit altijd. Waarom kan ik niet gewoon normaal zijn?” Mijn beste maat komt naast me lopen. We hebben ons samen opgegeven. Beiden willen we dit al een aantal jaren proberen. Hoewel ik mijn best doe mijn 3,5 jaar geleden verworven angsten mijn leven niet te veel te laten bepalen heb ik hierover lang mijn twijfels gehad. Wat gebeurt er in godsnaam als ik een paniekaanval krijg op enkele meters diepte onderwater?
We zijn bijna bij de uitrusting als mijn maat zich naar me toe draait en zegt: “Jezus man, ik viel bijna flauw daarboven.” Ik kijk hem verbaasd aan. Ik dacht dat ik de enige was die zichzelf weer niet onder controle had. “Nee joh, iedereen stond moeilijk op en neer te schuifelen.”
Paniekaanval? Welk verhaal vertel je jezelf?
Ik kom er de laatste tijd steeds vaker achter dat het grootste verschil tussen het triggeren van een paniekaanval en het wegebben van deze reacties verscholen zit in het verhaal dat je jezelf vertelt. Op rustige momenten weet ik dat mijn lichaam eigenlijk heel normaal en logisch reageert op zijn omgeving. in “the heat of the moment” is dat vaak wat lastiger zoals je uit bovenstaand verhaal vast al had begrepen.
Het probleem is dat ik en met mij vele anderen die flink geschrokken zijn van hun eerste paniekaanval sinds die tijd rondlopen met een soort “fysieke veranderingen vergrootglas”. Met andere woorden, mij valt alles op wat er in mijn lichaam gebeurt dat ook maar enigszins ruikt naar sensaties die te maken hebben met wat ik destijds heb meegemaakt. Als ik zoiets merk gaan alle alarmbellen af. “Daar komt het weer!”
Wat is normaal?
Het probleem is dat dit vergrootglas geen rekening meer houdt met wat wel of niet “normaal” is. De link is 1 op 1, snelle ademhaling -> alarm, duizelig -> alarm.
Ik zet “normaal” in deze context overigens bewust tussen aanhalingstekens. Want, eigenlijk is alles normaal. Het lichaam reageert altijd normaal. Er is gevaar dus het maakt zich klaar voor een vlucht. Zelfs het “vergrootglas” is normaal. Er is in het verleden iets gebeurd dat niet de bedoeling was (gevaar) dus daar moeten we alert op zijn voor de toekomst (vergrootglas).
Nieuw verhaal als alternatief voor verzet.
Het feit dat ik me persoonlijk verzet tegen het opkomen van deze aanval en absoluut niet wil dat het gaat gebeuren zorgt voor de extra spanning die nodig is om natuurlijke sensaties om te zetten in een trigger voor paniekaanvallen. Een alarmreactie bovenop een alarmreactie als het ware. Ik verzet me tegen het natuurlijke verzet dat ik al heb vanwege iets dat wellicht eigenlijk geen verzet nodig heeft. Volg je me nog?
Je kunt je vast voorstellen dat als ik in bovenstaand verhaal tegen mezelf had gezegd (en er ook in had gelooft): “Hey leuk, daar is hij weer! Ik ga zo even een paar minuutjes bewusteloos in mijn avondmaaltijd liggen en daarna kunnen we weer uitgerust verder!”, dat de spanning waarschijnlijk weer vrij vlot was weggetrokken.
Zodra je intens gelooft dat er iets zal gebeuren en je hier vrede mee weet te sluiten is het ineens helemaal zo eng niet meer.
Ik overdrijf hier overigens helemaal niet mee. Ik heb de laatste tijd in meerdere situaties ervaren dat zodra je weet te accepteren dat iets kan gebeuren. Nee sterker nog, zodra je intens gelooft dat er iets zal gebeuren en je hier vrede mee weet te sluiten het ineens helemaal zo eng niet meer is. De spanning zakt weg en “het is wat het is”.
Wat je hier in feite mee doet is het creëren van een nieuwe werkelijkheid. Een werkelijkheid waarin het “ok” is dat er dingen gebeuren waar je geen controle over hebt. Zodra je de controle loslaat is er ruimte voor rust.
Hoe doe je dat?
Het klinkt allemaal vrij eenvoudig als je het zo leest. Gewoon even je verhaal veranderen en alles komt goed. Na 3,5 jaar worstelen weet ik ondertussen dat het zo eenvoudig niet is. Je zult er keihard mee aan de bak moeten en het keer op keer weer opnieuw moeten proberen.
Onderzoek waarom je je verzet en motiveer jezelf om dit aan te pakken. In het voorbeeld hierboven is mijn reden tot verzet uiteindelijk helemaal terug te leiden naar een diep gewortelde menselijke angst om verstoten te worden. Van nature zijn wij groepsdieren en van elkaar afhankelijk voor overleving. Hoewel het tegenwoordig veel minder van belang is voor ons overleven kennen we nog steeds allemaal het gevoel van schaamte. Schaamte houdt direct verband met de noodzaak om bij een groep te horen. Schaamte waarschuwt ons voor afwijkingen van de normale gedragscodes. En schaamte was voor mij de reden om me extra te verzetten tegen de fysieke sensaties waar ik tegenaan liep.
Zodra je begrijpt waarom dingen gebeuren zoals ze gebeuren wordt het eenvoudiger om jezelf te motiveren je verhaal aan te passen.
Laat je leven niet leiden door je angsten.
Ondertussen zijn de 2 introductielessen afgelopen. Heb ik onderwater in het zwembad kennis gemaakt met duiken, wederom een hoop over mezelf geleerd en daarnaast geleerd dat ook “normale” mensen zo hun angsten hebben (ik was niet de enige die het spannend vond voor het eerst onder water te ademen).
De initiële angst is omgezet naar enthousiasme en het idee om door te gaan voor het PADI open water is opgevat. Dus, nu kan ik me druk gaan maken over mogelijk hachelijke situaties of paniekaanvallen op 15 meter diepte;).
Het belangrijkste wat ik jullie en ook mezelf wederom mee kan geven: “Laat je leven niet leiden door je angsten. Er is zoveel moois en leuks te doen op deze aardbol. Het is zonde om dat allemaal links te laten liggen.”
