Hier in het westen heerst er een soort algemeen geaccepteerde leidraad voor een gelukkig leven. Van kinds af aan ga je naar school, je studeert, je accepteert je eerste baan, gaat op jezelf wonen, ontmoet de vrouw of man van je leven, gaat samen wonen, krijgt een goede opslag, koopt eindelijk die droomauto, krijgt kinderen, gaat groter wonen etc. etc.. Bij elk van de voorgaande stappen is het de verwachting dat je stap voor stap gelukkiger en “geslaagder” wordt.
Leidraad voor een gelukkig leven levert niet op wat je ervan gehoopt had.
Als ik “de leidraad voor een gelukkig leven” over mijn eigen leven leg kom ik keer op keer tot de conclusie dat de uitkomst anders is dan verwacht. Iedere keer weer verzeil ik in een soort als-dan constructie waarbij zodra de “als” vervult is er “dan” ruimte zou moeten zijn voor (meer) geluk.
Een aantal voorbeelden:
“Als ik afgestudeerd ben en mijn eerste ‘echte’ baan heb dan kan ik eindelijk de hele week doen wat ik echt gaaf vind.” Ik had alleen geen rekening gehouden met het feit dat het helemaal niet meer zo leuk is zodra je constant moet presteren onder krappe deadlines omdat er grote sommen geld mee gemoeid zijn.
“Zodra ik die goed betaalde baan heb, heb ik eindelijk de financiële vrijheid om alle dingen te doen die ik graag wil doen!” Dat klopt! Maar, doordat ik die baan heb, heb ik ineens nog maar 6 weken per jaar de tijd om echt te doen wat ik graag wil doen. (Oeps, vergeten)
Weetje wat, bij de volgende stap zal het wel goed komen. “Tijd voor een eigen woning!, dan ben ik in ieder geval vrij om mijn doordeweekse doen en laten in te vullen zoals ik dat zelf wil!” Verdorie, dat huis is prachtig. Maar, nu heb ik geen tijd, geen geld en geen energie meer om te doen wat ik echt graag wil.
Ook voor de kleine stappen werkt het niet.
Uiteraard bestaat het leven niet uit alleen maar grote stappen zoals hierboven beschreven. Maar, ook voor de kleine stappen gaat zo’n beetje hetzelfde idee op.
Denk maar eens mee terug aan de aanschaf van die mooie nieuwe auto waar je zo lang over gedroomd hebt. Dat plezier heeft niet meer dan 3 maanden geduurd of wel? Daarna was het weer normaal en stond de volgende wens waarschijnlijk al in het geheugen gegrift. De volgende kleine of grote stap naar “meer geluk”.
Waarom functioneert dit systeem niet?
Nadat de zoveelste stap in deze leidraad voor mij niet uit heeft gepakt hoe ik het me had voorgesteld ben ik eens na gaan denken over wat er nu mis mee is.
Het is gebaseerd op een verwachting.
Het eerste en wellicht grootste probleem is dat de westerse leidraad voor een gelukkig leven gebaseerd is op een verwachting. Het probleem met een verwachting is dat het alleen maar “ok” is zodra het uitpakt zoals we, tsja.. verwachten. Voldoet het niet aan de verwachting dan is het al vlug…
Tevens, doordat onze verwachtingen bij voorbaat al zo hooggespannen zijn blijft er geen ruimte meer over voor onverwachte positievere uitkomsten. Want, wat kan er nu nog positiever zijn dan dat het je een vorm van geluk oplevert? ‘Ok’ is daardoor dus gelijk het hoogst haalbare.
Het is gebaseerd op materialisme.
Al op vroege leeftijd wordt bij ons ingeprent dat mensen die gelukkig zijn mensen zijn die alles hebben (wat hun hartje hun begeert). Een groot huis, een mooie auto, een zwembad in de tuin, een knappe man of vrouw, een belangrijke baan, veel geld etc. We kunnen ons haast niet ontworstelen aan de indruk dat we bij elke investering een stukje geluk kopen.
Door ons vast te klampen aan dit systeem leggen we de verantwoordelijkheid voor ons eigen geluk bij externe factoren.
Geluk ligt altijd achter de volgende heuvel.
Als we de leidraad helemaal uit zouden rollen zou dat betekenen dat we ons hele leven op jacht zijn geweest naar het moment dat we ongeveer 70 jaar zijn (was ooit rond de 50). Het moment dat we eindelijk kunnen genieten van een goed pensioen, hopelijk nog in goede gezondheid zijn, eindelijk ruim tijd hebben om te kunnen reizen en liefst gezegend zijn met een stel prachtige kleinkinderen. Dit zou het moment van ultiem geluk moeten zijn.
Hoe dan wel?
Dit is natuurlijk moeilijk voor iedereen in te vullen. Uiteindelijk is ieder mens in zijn leven opzoek naar 4 zaken. Namelijk; betekenis, liefde, acceptatie en gezondheid. Ik ben er redelijk van overtuigd dat deze 4 zaken ook het meest bij zullen dragen aan een gelukkig leven.
Als ik deze 4 zaken naast de westerse leidraad leg zie ik hier weinig overlap. Slechts 2 van de 4 punten worden hierin aangestipt. Namelijk acceptatie en liefde.
Acceptatie omdat je net als ieder ander mens het geaccepteerde pad bewandeld. Niemand zal je hier vreemd om aankijken (De vraag is natuurlijk of je geaccepteerd wil worden omdat je “niet vreemd” bent. Of omdat de mensen om je heen je accepteren zoals je bent, zelfs ondanks het feit dat je je leven op een voor hun ogenschijnlijk vreemde manier invult.).
Liefde in het geval je inderdaad je droom partner tegen het lijf loopt en wellicht een gezinnetje start. Helaas is deze liefde niet zo maakbaar als we zouden willen dat het is, het toeval speelt hierin een grote rol. Daarnaast, hoeveel ruimte is er nog over voor liefde voor onze naasten als we continue op jacht zijn naar de volgende stap naar geluk?
Wat betreft betekenis en gezondheid zijn we in het geheel op onszelf aangewezen. Sterker nog, door het volgen van deze leidraad komen deze beide zaken nog wel eens in het geding. We gaan voor de volgende stap op de lijst in de hoop dat het ons een “boost geluk” zal brengen en komen eenmaal daar aangekomen tot de conclusie dat het ons juist verder van onszelf verwijdert heeft. Daarnaast werken we ons uiteraard een slag in de rondte om die volgende stap te kunnen nemen, ook dat is niet altijd even bevorderlijk voor onze gezondheid.
Al met al vraag ik me af of het niet tijd wordt voor een andere insteek. Een insteek met een minder materialistische focus. Hebben we al die stappen en al die materiële zaken echt nodig om gelukkiger te worden? Is het niet juist van belang te focussen op wat er echt toe doet? Het leven is nu, niet gisteren en niet morgen. De hoogste tijd om op zoek te gaan naar een invulling waar we echt achter staan lijkt me. (zie ook Eerste stap naar een vrij leven).
Dalai lama:
“Man surprised me most about humanity. Because he sacrifices his health in order to make money. Then he sacrifices money to recuperate his health. And then he is so anxious about the future that he does not enjoy the present; the result being that he does not live in the present or the future; he lives as if he is never going to die, and then dies having never really lived.”
